فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشهای سیاسی جهان اسلام

خاورمیانه عربی منطقه‌ای است که مملو از بی‌ثباتی. کودتا، جنگ، جنگ داخلی، شورش، اعتصاب و ترور برخی از انواع بسیار مهم این تحولات هستند.  از سال 2010 نه تنها تعدد و تنوع این تحولات بلکه ریسک وقوع آن‌ها بیشتر شده است. خیزش یکی از انواع بی‌ثباتی است که در سال‌های اخیر بارها به وقوع پیوسته، از این‌رو، چرایی وقوع آن همواره یکی از سؤالات مهم بوده است. این بی‌ثباتی علی‌رغم وجود شباهت‌های فراوان با انقلاب، از آن متفاوت است. از طرف دیگر، روش‌های فازی ابزارهای قدرتمندی را برای تحلیل بی‌ثباتی‌ در اختیار قرار می‌دهند. این اثر با مطالعه تحولات بعد از فروپاشی شوروی در خاورمیانه عربی و با استفاده از تکنیک دلفی فازی عوامل عمده و کلیدی وقوع خیزش را شناسایی می‌کند. در پایان شش عامل شناسایی شدند. عوامل کلیدی تنها 20 درصد از کلیه عوامل هستند، ولی بر وقوع تأثیرگذاری 80 درصدی دارند. این موضوع به ویژه، از مزایای کاربردی برخوردار است، چراکه محدودیت‌های زمانی و بودجه‌ای بازیگران به آن‌ها اجازه نمی‌دهد تا در کنترل تمامی عوامل از راندمانی مناسب برخوردار باشند. از این‌رو، بازیگران دولتی و غیردولتی به دنبال آن هستند تا با کشف عوامل کلیدی به کاهش هزینه و بیشترین راندمان دست یابند.