میرسعیدی حسین، احمری حسین، کاظمی گلوردی محمدرضا. مفهوم و قواعد جواز و احکام نیابت حج در شریعت اسلامی. فصلنامه پژوهشهاي سياسي جهان اسلام. 1399; 10 (2) :57-84
URL: http://priw.ir/article-1-1309-fa.html
1- دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
2- دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران ، ahmari123@yahoo.com
3- استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
چکیده: (1606 مشاهده)
نیابت در حج از همان قرون اولیه دوره اسلامی مورد بحث و استدلال در شرایط مختلف قرار گرفته است. نیابت در مفهوم فقهی به معنی قائممقام شدن برای فرد دیگری برای انجام عمل خاصی است و از این منظر با وکالت شباهت دارد که مفهوم حلال گشتن تصرف یا نفوذ تصرف نیز در آن جاری است. از نظر فقهی نایب در حج بایستی نیت نایب شدن را داشته باشد و منوبّعنه را نیتاً تعیین کرده باشد. اگر نایب پس از احرام و دخول به حرم فوت نماید، حج برای وی و منوبعنه جایز است و نایب مستحق تمام مالالاجاره خواهد بود. قاعده بر این اساس است که نیابت از دونفر در یک سال جایز نیست؛ اما این قاعده دو استثنا دارد: اول نیابت در حج و دوم پیش آمدن شرایط قهری. نتیجه اینکه در حالتی که فرد عاجز باشد، نیابت در ابعاض حج از جانب وی مجزی است. اما اگر بعد از به پایان رسیدن فریضه حج چیزی از اجرت باقی مانده باشد، برای خود نایب است. و اگر اجرت برای تکمیل حج کم باشد، تکمیل آن بر منوبعنه واجب نیست، مگر اینکه در قرارداد به آن اشاره شده باشد. فلذا مقاله حاضر با در نظر گرفتن موضوعات فوق با روشی توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر منابع فقهی و روایات در میان فقهای امامیه و اهل سنت به احکام، شرایط نایب و منوبعنه در خصوص انجام فریضه حج در موارد خاص، قهری و ... خواهد پرداخت.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1399/1/14 | پذیرش: 1399/3/31 | انتشار: 1399/8/7