فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشهای سیاسی جهان اسلام

این مقاله در پی بررسی تغییر رویکرد گروه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اسلامی ترکیه در فرایند الحاق این کشور به اتحادیه اروپا است. به نظر می‌رسد روند الحاق به اتحادیه اروپا که به اروپایی ‌شدن بیشتر ترکیه منجر شده است، از مهم‌ترین عوامل تغییر تدریجی ترجیحات، رفتار و گاهی هویت‌بخش مهمی از گروه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اسلامی این کشور بوده است. تغییراتی مانند بازتفسیر اندیشه‌ها و هویت اسلامی در انطباق با هنجارهای اروپایی و نیازهای بورژوازی جدید؛ تغییر نگاه به اتحادیه اروپا از خصم هویت اسلامی به دوست آن؛ بازتفسیر مفاهیمی مانند سکولاریسم و مدرنیزاسیون؛ درونی شدن تدریجی گفتمان‌های حقوق بشر، بازار و دموکراسی؛ انطباق با فرهنگ کسب‌وکار اروپا و استانداردهای هویت کارآفرینانه و رویه‌های اقتصادی اتحادیه اروپا و برجسته شدن تفاسیر عمل‌گرایانه و معتدل از اسلام. برای آزمون این فرضیه، نگارنده با بهره‌گیری از ادبیات اروپایی شدن تلاش ‌می‌کند تا ضمن بررسی سیر تاریخی مواجهه گروه‌های اسلامی ترکیه با اروپا و غرب، تأثیر فرایند الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا را در ایجاد ساختار فرصت جدید، تغییر رفتار و گاهی تغییر هویت احزاب سیاسی اسلام‌گرا، جامعه مدنی اسلامی و همچنین گروه‌های تجاری و صنعتی اسلامی مورد ارزیابی قرار دهد.