فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشهای سیاسی جهان اسلام

به جرات می توان گفت که ژئوپلیتیک، مهمترین نقش را در تحولات منطقه ای ایران در طول تاریخ بازی کرده است. در این میان ایرانیان گاهی سودای یک قدرت بین المللی را تحقق بخشیده اند و در ادواری نیز در اندیشه قدرت منطقه ای برتر بوده اند. از بعد اخیر، تصاحب مقام قدرت منطقه ای برتر لوازم و الزاماتی دارد که عدم توجه به آنها، هدف را دست نیافتنی می کند. در پرتو سند چشم انداز بیست ساله، قرار بر این است که ایران در سال های آینده به قدرت برتر منطقه تبدیل شود. در این مطالعه، به عواملی اشاره شده است که می تواند این افق را تحقق بخشد. این فرصت ها به دو دسته تقسیم شده اند که عبارتند از: فرصت های ذاتی و فرصت های حاصل از تحولات منطقه ای. مبحث دوم این مقاله به راهبردهای تبدیل شدن ایران به قدرت برتر منطقه ای می پردازد. برخی از این راهبردها عبارتند از: توافق نامه های دو یا چندجانبه منع تعرض؛ توسعه اتحادیه های غیرسیاسی منطقه ای؛ تمرکز بر دیپلماسی عمومی؛ تقویت و توسعه لابی های ایرانی؛ شکل دهی سازمان ها و لابی های شیعی و اسلامی؛ حرکت در مسیر جداسازی آرمان گرایی انقلابی با شئون حکومتی. نکته مهم این است که ایران باید در طراحی تاکتیک ها و برنامه های کوتاه مدت و میان مدت مبتنی بر اهداف استراتژیک برشمرده شده در سند چشم انداز و مولفه های تدوین شده در اسناد پشتیبان آن، دقت و اهتمام ویژه ای ببخشد تا بیشترین بهره را از این فرصت تاریخی ببرد.