فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشهای سیاسی جهان اسلام

جریان نوسلفی در خاورمیانه، با گفتمان خاص خود و ترکیبی ناهمگون، از ابتدای شکل‌گیری بحران سوریه به گونه‌ای فعال وارد آن شده و به مرور به یکی از بازیگران نقش‌آفرین، مؤثر و در عین حال خطرناک در معادلات سوریه تبدیل شده است. از همین‌رو نوشتار حاضر با رویکرد تحلیل گفتمان و بهره‌گیری از روش تحلیلی – توصیفی سعی در پاسخ‌گویی به دو پرسش به هم پیوسته دارد: نخست، گروه‌های نوسلفی فعال در بحران سوریه کدامند؛ و دوم این گروه‌ها چه اهدافی را دنبال می‌کنند؟ فرضیه مقاله آن است‌ که سازمان یافته‌ترین جریان نوسلفی‌گری در سوریه را «داعش» و «جیش الفتح» تشکیل می‌دهند، این گروه‌ها اهداف، دیدگاهای اعتقادی، انگیزه وخواسته‌های متفاوتی دارند. داعش، هدف خود را تشکیل دولت اسلامی در سراسر سرزمین‌های اسلامی اعلام نموده است، سایر گروه‌های نوسلفی فعال در سوریه نیز هدف خود را سرنگونی نظام سوریه و برپایی دولت اسلامی مطابق با اصول گفتمان نوسلفیسم در مناطق جغرافیایی سوریه معرفی کرده‌اند. همچنین یافته‌های پژوهشی از این امر حکایت دارد که مجموعه اقداماتی از قبیل ترور، بمب‌گذاری، کشتار علویان و...، که توسط گروه‌های نوسلفی فعال در سوریه سازماندهی و اجرا می‌شود باعث تشدید و تداوم بحران و گسترش جنگ‌های طایفه‌ای و مذهبی و تسری آن به فراسوی مرزهای این کشور شده است.