فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشهای سیاسی جهان اسلام

ابزارها و روش‌هایی که بازیگران قدرتمند در صحنه تئاتر سیاسی جهان به کار می‌گیرند، گوناگون و دیگرگون است. پویش‌های ژئوپلیتیک به مثابه روشی برای بازشناسی و پیاده‌سازی نفوذ یا کسب هژمونی در جای‌جای جهان و از رهگذار شاخص‌ها، عناصر و ظرفیت‌های ژئوپلیتیک است. با دگرگونی‌های پدید آمده در خاورمیانه و تغییر رویکردهای رفتاری بازیگران قدرتمند در آن، گفتمان‌های مهمی درباره قدرت هوشمند و اهمیت فزاینده آن در هماوردهای ژئوپلیتیک پدید آمده است. قدرت هوشمند نوعی کنش هوشمندانه در استفاده از مؤلفه‌های قدرت نرم و سخت و درآمیختن عناصر مثبت این دو است. کشور ایران به عنوان یک قطب ژئوپلیتیک تعیین‌کننده در خاورمیانه، جنبه‌های مهمی از قدرت هوشمند دارد که می‌تواند با اتکا بر آن هژمونی خود را در این منطقه حساس ژئوپلیتیک استوار سازد. پژوهش پیش رو، با روش توصیفی ـ تحلیلی می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که مهم‌ترین شاخص‌های قدرت هوشمند ایران و راهبردهای ژئوپلیتیک متناسب با این شاخص‌ها در تحولات جدید خاورمیانه کدام هستند؟ بررسی نشان می‌دهد که شاخص‌های سخت‌افزاری و ارزش‌ها و انگاره‌های نرم‌افزاری درآمیخته با عناصر ژئوپلیتیک مانند هویت، فرهنگ و دین اثرگذارترین شاخص‌های قدرت هوشمند ایران به شمار می‌آیند.