دوره 14، شماره 2 - ( پژوهش های سیاسی جهان اسلام شماره تابستان 1403 )
جلد 14 شماره 2 صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
zaeribasir M, hatami M, bakhshayesh ardestani A, ashrafi A. A Comparative Study of the Concept of Freedom in the Political Thought of Morteza Motahhari and. پژوهشهاي سياسي جهان اسلام 2024; 14 (2)
URL: http://priw.ir/article-1-1990-fa.html
URL: http://priw.ir/article-1-1990-fa.html
زائری بصیر معصومه، حاتمی محمدرضا، بخشایشی اردستانی احمد، اشرفی اکبر. بررسی تطبیقی مفهوم آزادی در اندیشه سیاسی شهید مرتضی مطهری و جان استوارت میل. فصلنامه پژوهشهاي سياسي جهان اسلام. 1403; 14 (2)
1- دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی- اندیشه های سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران ، m.zaeribasir@iau.ac.ir
2- استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه پیام نور،تهران،ایران(نویسنده مسئول )
3- استاد گروه علوم سیاسی ، واحد تهران مرکز، دانشکده علوم سیاسی ،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران
4- دانشیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2- استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه پیام نور،تهران،ایران(نویسنده مسئول )
3- استاد گروه علوم سیاسی ، واحد تهران مرکز، دانشکده علوم سیاسی ،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران
4- دانشیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده: (20 مشاهده)
این پژوهش به بررسی تطبیقی مفهوم آزادی از دیدگاه شهید مرتضی مطهری و جان استوارت میل می‌پردازد. مسئله اصلی این است که با وجود نقش محوری آزادی در گفتمان‌های سیاسی مدرن و دینی، برداشت‌ها و حدود آن در این دو منظومه فکری به طور بنیادینی متفاوت است. این تحقیق با هدف واکاوی این تفاوت‌ها و همچنین کشف نقاط اشتراک احتمالی برای امکان گفتگوی بینافرهنگی انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد این دو متفکر علیرغم تفاوت‌های بنیادین در مبانی فکری، در برخی وجوه به نتایج مشابهی رسیده‌اند. میل با رویکرد لیبرالیستی، آزادی را حق ذاتی فرد دانسته و تنها محدودیت آن را اصل عدم آسیب به دیگران می‌داند. در مقابل، مطهری با رویکرد اسلامی، آزادی را در چارچوب مسئولیت‌های دینی و اخلاقی تعریف می‌کند. میل در آثار خود بر استقلال فردی و عقلانیت سکولار تأکید دارد، حال آنکه مطهری آزادی را وسیله‌ای برای تکامل معنوی می‌داند. در حوزه سیاسی، میل از دموکراسی لیبرال دفاع می‌کند، درحالی که مطهری بحث مردمسالاری دینی را ارائه می‌دهد. در عرصه اجتماعی، هر دو متفکر اگرچه با مبانی متفاوت، به حقوق زنان توجه ویژه‌ای داشته‌اند. نقطه اشتراک مهم این دو اندیشمند، نقد آنها از جزم‌اندیشی و استبداد فکری است. همچنین هر دو نسبت به پیامدهای مادی‌گرایی افراطی هشدار داده‌اند. میل راه حل را در تقویت عقلانیت انتقادی می‌داند، اما مطهری درمان را در بازگشت به ارزش‌های دینی جستجو می‌کند. این مطالعه نشان می‌دهد که فهم جامع مفهوم آزادی در جهان معاصر نیازمند توجه به هر دو سنت فکری است. به عنوان یافتههای پژوهش می‌توان تأکید کرد که اولاً، هیچ‌یک از دو دیدگاه، آزادی را مطلق و نامحدود نمی‌پذیرند، اما معیار و دامنه محدودسازی آنها (اصل آسیب در مقابل ارزش‌های دینی و اخلاقی) کاملاً متمایز است. ثانیاً، علیرغم تفاوت در مبانی، هر دو اندیشه بر نقش غیرقابل انکار آزادی در پیشرفت فرد و جامعه صحه می‌گذارند و این نقطه عزیمتی مهم برای گفت‌وگوهای فلسفی آینده است.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
