فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشهای سیاسی جهان اسلام

سلفی‌‌های مصر، قبل از انقلاب، به مشارکت سیاسی اعتقادی نداشتند و آن را حرام می‌‌دانستند؛ اما پس از انقلاب، رویکردشان به مقولۀ مشارکت سیاسی تغییر کرده و برای نیل به منافع شخصی و گروهی به بسیج منابع روی آورده‌‌اند. ریشۀ سلفی‌‌گری در مصر به اوایل قرن بیستم بازمی‌‌گردد؛ این جریان تنها پس از انقلاب 25 ژانویۀ 2011 دست به بسیج نیروها زد و با سازمان‌‌دهی خود و استفاده از فرصت‌‌های به‌‌وجودآمده، در صحنۀ سیاسی حضوری فعال پیدا کرد. این موضوع باعث بروز کنش‌‌های جمعی سلفی‌‌ها شده است. نوشتار حاضر از منظر جامعه‌شناسی سیاسی و با الهام از نظریۀ بسیج منابع چارلز تیلی و رهیافت اقدام جمعی وبر و براساس روش توصیفی‌تحلیلی، تلاش می‌‌کند به دو پرسش اصلی پاسخ گوید: ۱. دلایل تغییر رویکرد سلفی‌‌ها به مقولۀ سیاست، پس از انقلاب مصر، چیست؟ ۲. کنش‌‌های جمعی سلفی‌‌ها پس از انقلاب چگونه بوده است؟ مهم‌‌ترین یافتۀ تحقیق آن است که تغییر رویکرد ایدئولوژیکی، عامل خارجی (عربستان)، نگرانی از قدرت‌‌یابی سایر بازیگران سیاسی و درنهایت، ازبین‌رفتن فضای سرکوب و حاکم‌شدن تساهل و تسهیل در دوران پسامبارک، باعث کنشگری سیاسی سلفی‌‌ها شد. این کنشگری هرچند گاهی انفعالی و تدافعی بود، گاهی نیز در برخورد با مخالفان حالت تهاجمی به خود گرفت.